Oliebollen
Het maken van oliebollen, of oliekoeken, gaat al meer dan 2000 jaar terug. Ten tijden van de Batavieren. Zoals bij heel veel overgebleven tradities ligt de oorsprong in de godsdienst. In het geval van de oliebollen gaat het om de godin Perchta. In de winter stierven er veel mensen, ziektes krijgen in de tijd van koude en een gebrek aan vers voedsel, nu eenmaal meer vat op de mensen. Om de Godin gunstig te stemmen gaf men haar voedseloffers. Het eten doopte ze in een deeg en bakte het in olie. Daarna bestrooide ze het met wit meel om het puur en maagdelijk te laten lijken. Het vet uit het eten zou goed ter bescherming werken want de Godin zou dan minder vat hebben op haar zwaard en zo minder mensen kunnen doden.
Voedseloffers werden na het offeren door de bevolking opgegeten.
 |
| Meid met Oliebollen, Aelbert Cuyp, 1652 |
Dat juist het eten van deze vette, calorierijke koek de mensen wat extra weerstand gaf wat ze beschermde tegen de honger en kou, was iets dat ze toen nog niet wisten. Maar het werkte wel en zo ontstaat een eeuwen oude traditie.
In de middeleeuwen wordt er niet meer geofferd maar wordt het traditie om, rond kerst en Oud&Nieuw oliekoeken te schenken aan de armen en het personeel. (zie hier ook ons kerstpakket)
De oliebol (na de industriële revolutie was er meer olie beschikbaar en kon het deeg in een grotere hoeveelheid olie gebakken worden en verandert de vorm van een platte koek naar een bol) is niet meer uit onze traditie weg te denken. Wij hebben het extra vet al lang niet meer nodig, maar toch hoort de oliebollenkraam bij de winter. De geur door de straten, de kraam met de lichtjes zijn toch ook een teken dat kerst er aankomt.
Ik bak ze nog steeds het liefst zelf. Deels omdat ik geen zin heb om in de rij te staan en ik eet ze graag zo vers mogelijk. Daarnaast is het voor mij al bijna een traditie, oliebollen bakken met de top2000 aan.
Met dit recept moet het ook bij jou lukken.
Oliebollen
bereidingstijd: 2,5 uur
Genoeg om ook wat uit te delen
Beslag:
1 kg patentbloem
1 litermelk
2 el suiker
4 tl citroenrasp op suiker (dr oetker)
10 gr zout
Pâte à Choux of kookdeeg:
200 ml water
100 gr boter
100 gr bloem
4 eieren
Vulling:
200 gr rozijnen
100 gr sukade
(weglaten of vervangen door iets anders kan altijd, denk bijvoorbeeld aan stemgember, stukjes appel of ananas)
Oliebollen beslag kan behoorlijk rijzen, zorg dus ook dat je een flinke emmer of bak gebruikt.
Meng melk, gist, suiker en citroenrasp en verwarm het tot 35C (lauw warm)
Maak een kuiltje in het deeg, voeg zout toe en als de gist goed wakker is geworden, er zijn belletjes te zien, mag de melk ook bij de bloem. Roer dit alles goed tot een egaal beslag. Dek af met een vochtige theedoek en zet warm neer om te laten rijzen. Let op dat het niet over de bak heen komt. Laat het een uur of 2 rusten.
Maak een kuiltje in het deeg, voeg zout toe en als de gist goed wakker is geworden, er zijn belletjes te zien, mag de melk ook bij de bloem. Roer dit alles goed tot een egaal beslag. Dek af met een vochtige theedoek en zet warm neer om te laten rijzen. Let op dat het niet over de bak heen komt. Laat het een uur of 2 rusten.
Maak ondertussen het kookdeeg, de meeste kennen dat ook wel onder de naam 'soesjes deeg'.
Breng water en boter aan de kook in een klein pannetje. Voeg bloem toe en roer goed tot het een bal is. Blijf roeren tot de bodem van het pannetje steeds wit kleurt. Dit betekend dat het deeg aan het garen is.
Tik in een bakje de eieren los. Haal het pannetje van het vuur en voeg beetje bij beetje het eistruif toe. Blijf goed roeren tot er een egaal deeg ontstaat.
Als het beslag goed gerezen is, minstens een verdubbeling, is het tijd om het kookdeeg toe te voegen. Ja het beslag zakt weer helemaal in, maar niet getreurd, dat komt wel weer terug. Meng alles goed en verdeel het beslag in twee delen. Voeg bij één deel de rozijnen en andere vulling toe. Dek af en laat staan tot het tijd is om te gaan bakken, maar minstens een uur.
Verwarm de olie tot 190C, een temperatuurmeter is echt super handig!!
Schep met een ijstang of twee lepels een bol in het hete vet. De oliebol zal eerst naar de bodem zakken maar al snel op poppen. Een goede bol draait uit zichzelf, maar soms moet je hem een handje helpen. Met 4a5 minuten zijn ze gaar, als de olie te heet is worden ze te donker maar niet gaar. Is de olie te koud zuigen ze zich vol vet en worden ze niet knapperig.
Laat ze wat uitlekken in een vergiet met keukenpapier. Maar eet ze vooral snel op. Verse bollen zijn echt het lekkerste.
Een goede oliebol is knapperig van buiten, luchtig en niet vet van binnen.
Je kan beter een paar keer kleine beetjes bakken dan in één keer al het beslag op te maken. Dan moet je de oliebollen gaan opwarmen en dat komt de smaak en structuur nooit ten goede.
En vergeet niet wat uit te delen aan familie of buren. Dan houden we die traditie ook in ere.
Ook heel lekker zijn de appelbeignets. Minder zoet dan de appelflap en heel makkelijk te maken.
Reacties